CarelBrendel.nl

De Islamitische Universiteit Rotterdam (IUR) had zich met groot enthousiasme voorbereid op de ontvangst van een hoge gast. Maar op de valreep kwam vandaag het bericht van de Turkse ambassade dat premier Recep Tayyip Erdogan donderdag afziet van zijn bezoek. De reden voor deze afzegging is niet bekend, meldt RTV Rijnmond.

Erdogan heeft wellicht andere dingen aan zijn hoofd. Zijn trip naar Nederland leidde tot het oplaaien van multiculturele kwesties en het oplopen van diplomatieke spanningen. De afgelopen dagen is van alles gezegd en geschreven over: de antisemitische uitlatingen van Turks-Nederlandse jongeren in Arnhem; het onderduiken van de vrijwilliger, die dit probeerde te bestrijden; de Turkse campagne tegen het onderbrengen van in het buitenland wonende pleegkinderen bij christelijke en/of lesbische pleegouders; speciaal mikpunt is een lesbisch koppel dat vanwege Erdogans komst is ondergedoken met hun pleegkind Yünüs.

Door deze incidenten wordt Nederland weer eens nadrukkelijk geconfronteerd met de sterke segregatie van Turkse migranten. Nationalistische en religieuze groeperingen houden het zelfgekozen isolement in stand, daarbij geholpen door de Turkse regering. De lange arm van Ankara manifesteert zich ook op religieus gebied. De Islamitische Stichting Nederland (ook wel bekend als Diyanet), de grootste koepelorganisatie voor moslims, is onderdeel van het Turkse staatsapparaat. In het kader van de politiek-religieuze bemoeienis paste ook Erdogans voorgenomen maar toch weer afgeblazen uitstapje naar de IUR. De universiteit, die opleidingen islamitische theologie (sinds deze week ook voor imam) en islamitische geestelijke verzorging aanbiedt, is een voornamelijk Turkse aangelegenheid.

In de visie van Ankara blijven migranten en hun nazaten gewoon Turkse onderdanen. Tijdens een bezoek aan Duitsland omschreef Erdogan ‘assimilatie’ — negatief bedoelde term voor je aanpassen aan het land van aankomst — als een ‘misdaad tegen de menselijkheid’. Kritische tegengeluiden en pogingen om de segregatie te doorbreken komen er wel degelijk uit Turkse kring. Helaas blijven ze spaarzaam. De dwarsliggers moeten opboksen tegen een enorme sociale druk uit de ‘Turkse gemeenschap’.

Het publicitaire geweld van de afgelopen weken ging grotendeels voorbij aan de Islamitische Universiteit Rotterdam. Wel kwam de instelling even in het nieuws als startpunt van een mogelijk massaprotest van ‘duizenden woedende Turken’ tegen de opvang in Nederlandse pleeggezinnen (de Telegraaf wist bij voorbaat het aantal demonstranten en hun gemoedstoestand). Onduidelijk is of de manifestatie eveneens is afgeblazen. Website Joop.nl achterhaalde wel dat de gangmaker achter de Facebook-campagne een fanatiek aanhanger is van de extreem-rechtse Grijze Wolven.

De IUR zelf kwam de afgelopen week ook zelf kortstondig in beeld, maar raakte al snel op de achtergrond door het nieuws rond de antisemitische jongeren en de diplomatieke ruzie over Yünüs. De aandacht voor de universiteit was het gevolg van speurwerk van het ‘Ikje-blog’. De onbekende blogger verbaast zich over de financiering van de IUR door de Triodos Bank, een financiële instelling die zich laat leiden door idealen als menselijke waardigheid en duurzame ontwikkeling. ‘Ikje’ dook in de verzamelde werken van IUR-rector Ahmed Akgündüz. Al lezende vroeg de auteur zich af of de Triodos-leus ‘uw geld gaat goed’ wel opgaat bij het ondersteunen van deze opleiding. Het speurwerk vertaalde zich in drie rijkelijk gedocumenteerde blogs, die op hun beurt de aandacht trokken van GeenStijl.

Het graafwerk van ‘Ikje’ zal ik niet overdoen. Ik houd het bij een korte samenvatting. De blogger citeert uitgebreid uit een boek van Akgündüz uit 2011, met de titel Islamic Public Law. Daarin acht hij de doodstraf voor overspel, ontucht, sodomie en afvalligheid gepast in het kader van een islamitische staat. Akgündüz is daarnaast een hardnekkige ontkenner van de Turkse massamoord op de Armeense minderheid tijdens de Eerste Wereldoorlog. Verder wijst ‘Ikje’ op mogelijke banden met extreem-nationalistische Turkse organisaties. ‘Wat heeft Ahmed Akgündüz met de Grijze Wolven?’ vraagt de blogschrijver in een deze week verschenen derde artikel, waarin hij nieuwe vragen stelt over de mogelijke connecties met enge nationalisten.

De IUR werd in 2003 door de Triodos Bank van de financiële ondergang gered. Op de eigen website presenteert Triodos de islamitische universiteit als een ‘Nederlandse instelling waar vrede, dialoog en een goede integratie in Nederland centraal staan’ — wat nogal in tegenspraak lijkt met wat Akgündüz in zijn leerboeken verkondigt.

Het tweede weblog ging in op de voorwaarden voor financiering door de Triodos Bank. “Bij religieuze instellingen let Triodos Bank met name op de visie van de instelling ten aanzien van gelijkwaardigheid en de mogelijkheden om als lid van een religieuze gemeenschap uit te treden.” Dit wringt nogal met het enthousiasme van de rector voor civiel shariarecht en zijn opvattingen dat afvalligen de doodstraf verdienen in een islamitisch rechtssysteem. Dat studenten van de IUR uit de islam kunnen stappen ligt niet aan de rector, maar aan het feit dat zijn school in een niet-islamitisch land is gevestigd.

‘Ikje’ is niet de eerste die de financiering van de IUR door Triodos aankaart. Desgevraagd erkent directeur Matthijs Bierman dat er eerder ook vanuit de eigen klantenkring vragen zijn gekomen over de school in Rotterdam. Daarnaast kreeg de bank de afgelopen tijd kritiek te verwerken op de financiering van de evangelische organisatie De Deur. Joop.nl berichtte hierover. De VARA-site meldde onder meer dat De Deur omstreden is wegens felle campagnes tegen homoseksualiteit. De evangelisatieclub kwam ook in opspraak door berichten over sektarisch gedrag en het kaalplukken van gemeenteleden.

Bierman vertelt dat zijn bank tientallen initiatieven op religieus gebied ondersteunt. “We hoeven het niet voor 100 procent met ze eens te zijn. Maar vinden wel dat een organisatie de vrije ontwikkeling van de mens en de samenhang van de samenleving moet bevorderen. Daarover zijn we constant in gesprek. Bij de eerstvolgende afspraak met de IUR en De Deur zullen we zeker kritische vragen stellen aan beide organisaties.”

Bierman wil eerst deze gesprekken afwachten. “Ik ben geen kenner van de sharia. Toch heb ik niet de indruk dat de IUR een extremistische instelling is.” Maar een niet-extremistische club kan toch net zo goed de vrije ontwikkeling van de mens kan dwarsbomen? Bierman: “Ik denk niet dat zoiets hier het geval is. Maar in het overleg zullen lastige vragen zeker aan de orde komen. Meer kan ik er niet over zeggen, want ik wil niet op dingen vooruitlopen.”