CarelBrendel.nl

Europa helpt het Egyptische regime van president Morsi met miljarden euro’s. Het gaat om steun voor democratie zonder zekerheid of de democratie daadwerkelijk dichterbij komt. Wellicht is de Westerse hulp eerder nodig om geopolitieke redenen. De naïeve onderbouwing ervan stemt echter somber. Te meer daar Europa een traditie van onnozelheid heeft als het gaat om de Brusselse lobby van de Moslimbroederschap.

Herman van Rompuy, voorzitter van de Europese raad, twitterde er vrolijk op los tijdens zijn bezoek aan Caïro, ondertussen met gulle hand euro’s uitdelend aan zijn Egyptische gastheren. De Europese Unie ondersteunt het armlastige Arabische land met giften en leningen tot een bedrag van 5 miljard euro. De Europese vrijgevigheid, aldus de Belg, is ook bedoeld als ruggesteuntje voor de prille democratie in Egypte. “U kunt er zeker van zijn dat op de weg naar het verankeren van de democratie de EU aan uw zijde zal staan als een vriend, een buur en een partner.”

In ons land heeft de Europese gulheid al tot het nodige rumoer geleid. Het geld gaat immers naar het regime van president Morsi – de Moslimbroeder die op de ruïnes van de militaire dictatuur van Hosni Mubarak aan de macht is gekomen en met hulp van een islamistische Kamermeerderheid zijn land in fundamentalistisch vaarwater wil brengen; sharia light met alle kans dat het sharia minder light zal worden. De PVV en de VVD stellen Kamervragen over de herkomst en de voorwaarden van de steun. Gertjan Segers van de ChristenUnie, Egyptisch ervaringsdeskundige, ziet niets in steun aan een land, waar na een hoopvolle ‘lente’ de vrijheid weer aan het afnemen is. Schrijver Leon de Winter kondigt aan minder belasting te zullen betalen. Hij wil per belastingbetaler uitrekenen hoeveel er naar het regime-Morsi zal gaan. De Winter: “Wij financieren in Egypte een beweging die droomt van de dood van de Joden, en de ondergang van het Westen.”

Goedkeuring voor Van Rompuy’s steunpakket komt er wel vanuit de PvdA. Kamerlid Desirée Bonis geeft Morsi het voordeel van de twijfel. “Het gaat met horten en stoten, maar het is dan ook geen eenvoudig proces om van Egypte een democratie te maken. Er zijn veel demonstraties, maar die zijn wel vreedzaam, en het geweld tegen demonstranten is tot nu toe beperkt gebleven.” In een Kamerdebat benadrukte minister Frans Timmermans (PvdA) van Buitenlandse Zaken dat er geen blanco cheque wordt afgegeven. De Europese steun is bedoeld om ‘perspectief te bieden’. Het zal volgens hem nog een hele strijd worden om te zorgen dat Egypte aan de goede kant komt te staan.

Bij het door Bonis genoemde ‘beperkte geweld’ zijn overigens wel doden gevallen. Daarnaast waren er berichten over zware mishandelingen van demonstranten door knokploegen van de Moslimbroederschap. Uit Egypte kwamen ook beelden van president Morsi, die vol overgave meebad met een imam, die antisemitische oproepen van de kansel slingerde. Morsi beschouwt de Joden als ‘afstammelingen van apen en varkens’, zo blijkt bovendien uit interviews van drie jaar geleden met een Libanees tv-station. De situatie van de Koptische christenen, ook al beroerd onder Mubarak, blijft onverminderd slecht. De Kopten, maar ook talloze vooruitstrevende en/of seculier denkende moslims, maken zich grote zorgen over de nieuwe Grondwet en de groeiende macht van de politieke islam. Zij voelen zich in de steek gelaten door de Amerikaanse president Barack Obama, die volgens hen gekozen heeft voor samenwerking met de Moslimbroeders. Voor uiterst links, dat enthousiast voorop liep bij de Facebook-revolutie rond het Tahrirplein, bestaat er intussen weinig verschil tussen Mubarak en Morsi. Beiden zijn uit op meer macht en sluiten deals met de Verenigde Staten, menen de Internationale Socialisten.

Als er al een rechtvaardiging bestaat voor de miljardensteun, dan komt die hooguit uit de cynische koker van de internationale machtspolitiek. Veel Amerikaanse en Westerse steun zou kunnen voorkomen dat het straatarme Egypte in de armen valt van aartsvijand Iran, en/of buurland Israël te lijf gaat. Met stromen geld werd tenslotte ook het brute regime-Mubarak in het gareel gehouden. En als het gaat om samenwerking met reactionaire religieuze dictaturen, dan heeft Amerika al ruime ervaring met Saoedi-Arabië en Qatar, twee andere rijke sponsors van Egypte en zijn nieuwe machthebbers.

Als je dan toch miljarden uitdeelt, noem het machtspolitieke beestje dan bij de naam, en prevel geen naïeve teksten over het ‘verankeren’ van de democratie, zoals de opperbaas van Brussel deed tijdens zijn laatste Caïro-trip. Deze Europese naïviteit vind ik een van de zorgelijkste bijproducten van wat in sommige kringen nog steeds doorgaat voor ‘Arabische Lente’. Het wensdenken van westerse diplomaten en analisten laat graag buiten beschouwing, dat de Ikhwan, de Egyptische Moslimbroederschap, geduldig en weloverwogen aan het verwezenlijken van haar doeleinden werkt. Natuurlijk, uit haar schoot komen ook meer genuanceerde geluiden. Maar de laatste jaren hebben de conservatieven terrein gewonnen ten koste van de hervormingsgezinden. Wie denkt dat de Egyptische Moslimbroederschap een islamitische variant van het CDA is, moet maar eens luisteren naar een toespraak die hun sterke man Khaiter al-Shater heeft gehouden voor zijn naaste medestanders. Hij spreekt over ‘the Global State of Islam’, ook wel bekend als het kalifaat. ‘Ieder aspect van het leven moet worden geïslamiseerd,” aldus al-Shater. De Engelse vertaling staat hier. Gelukkig zijn er nogal wat Egyptenaren die er anders over denken. Juist zij zouden een ruggesteuntje kunnen gebruiken en niet de Moslimbroeders, die we trouwens gewoon weer ‘machtsgeile baarden’ mogen noemen zonder als ‘oriëntalist’ door het leven te moeten gaan.

De Moslimbroederschap heeft begrepen dat een lobby in Brussel van groot belang is. De Federation of Islamic Organisations in Europe (FIOE), de Europese koepelorganisatie, zag het licht in de Engelse plaats Markfield (bij Leicester). In mei 2007 verplaatsten de Eurobroeders hun hoofdkwartier naar Brussel. Volgens een rapport van de NEFA Foundation is deze FIOE redelijk succesvol met het aanknopen van Europese banden en het aanboren van Brusselse subsidies. De (islamitsch) nieuwjaarsreceptie van de FIOE trekt elk jaar weer diplomaten, ambtenaren en Europarlementariërs.
Populair is ook het Forum of European Muslim Youth and Student Organisations (FEMYSO), dat poseert als een koepelorganisatie voor alle moslimjongeren, maar net als de FIOE in handen is van de Moslimbroeders. FIOE-leiders als Ibrahim al-Zayat stonden aan de wieg van deze federatie. Aangesloten zijn vooral organisaties van de Moslimbroederschap of van de Turkse zusterbeweging Milli Görüs. Bij haar activiteiten kan de ‘Qaradawi Jeugd’ steevast rekenen op subsidies van Europese instellingen. Vice-president is Intissar Kherigi, dochter van de Tunesische Moslimbroeder Rachid Ghannouchi.

Een andere lobbygroep van de Moslimbroeders is de Council for European Palestinian Relations, met kantoren in Brussel en Gaza. Hoofd van deze CEPR is Arafat Shoukri, tevens leider van het Palestinian Return Centre, een Britse aan Hamas gelieerde organisatie. Europarlementariërs gaan graag op Gaza-reis met deze organisatie en gaan gewillig (met sjaaltje en al) op de foto met kopstukken van de Palestijnse terreurbeweging.

Het staat iedereen uiteraard vrij om in Brussel te lobbyen. Minder prettig wordt het als de boven ons in Europa gestelden deze lobby niet doorzien. Een recent voorbeeld was Isabelle Durant, de Groene vice-president van het Europarlement, die in Brussel sprak tijdens de Foire Musulmane (Moslimbeurs) van de Belgische Broeders, nadrukkelijk waarschuwde tegen rechts populisme, maar geheel voorbij ging aan de anti-democratische aspecten van de Moslimbroederschap.

Het nieuwste succes van de FIOE is de opname van hun organisatie in een Europees netwerk voor interreligieuze dialoog. Samen met christenen, joden, hindoes en humanisten praten ze over wederzijds begrip en het tegengaan van discriminatie, alles natuurlijk onder auspiciën van het verenigde Europa. Allemaal heel mooi, maar op een of andere manier hebben de Moslimbroeders hier het alleenvertoningsrecht verkregen om namens de islam te spreken. Naast de FIOE hoorde ook de Cordoba Foundation, een Britse frontorganisatie van de Moslimbroederschap, tot de initiatiefnemers. Op de deelnemerslijst staat ook het Britse Islamic Forum of Europe, een extremistische groep, die Israël van de kaart wil vegen, en voorstander is van jihad en sharia, en ook al weer banden heeft met de Moslimbroeders. Over dialoog en wederzijds begrip gesproken.

Ook de FIOE zelf is niet altijd een toonbeeld van begrip en dialoog. Vorig jaar plaatste de Europese moslimkoepel een rouwbetuiging voor de Franse filosoof Roger Garaudy. Hij was vooral bekend als ontkenner van de massamoord op miljoenen Europese Joden tijdens de Tweede Wereldoorlog. FIOE-voorzitter Chakib Benmakhlouf prees Garaudy desondanks (of misschien wel juist daarom) als ‘groot denker’ en een ‘voorbeeld van het samenvloeien van beschavingen en culturen’.

Ondanks dergelijke uitlatingen zijn de Europese Moslimbroeders salonfähig in Brussel. Europa laat vrijdenkers en hervormers links liggen omdat het meent of zich wijs laat maken dat de Moslimbroeders namens alle moslims optreden. Dat de islamisten in Brussel stevig te paard zitten ligt niet alleen aan hun eigen inspanningen, maar bovenal aan de onnozelheid en het gebrek aan onderscheidingsvermogen van hun Europese partners.