CarelBrendel.nl

“We willen wel eens iets anders dan boze moslims. Niemand spreekt er over inspiratie.” Verzuchting van de Canadese schrijfster Irshad Manji tijdens een tweegesprek met GroenLinks-Kamerlid Tofik Dibi in een klein zaaltje van het Amsterdamse debatcentrum De Balie. De wens van Manji werd niet verhoord, integendeel. Niet lang daarna kwamen zo’n 25 in woestijnkleren en in lappen om hun hoofd gehulde jongeren de zaal binnen, een van hen met een draaiende filmcamera. Ze namen zwijgend plaats op de laatste rijen. Het was geen prettig gevoel om deze figuren pal in mijn rug te weten, want het was duidelijk dat de heren niet waren gekomen om gezellig te debatteren over Allah, Liberty and Love, het jongste islamkritische werk van Manji.

Manji en Dibi debatteerden eerst nog onverstoorbaar door. De Canadese onderstreepte net het belang van de vrijheid van meningsuiting, toen de laatkomers in actie kwamen. “Jullie mogen niet spreken over Allah!” schreeuwden ze. Ze gooiden eieren naar het podium. De agressie richtte zich vooral tegen de moslims in het zaaltje. Fouad Sidali, PvdA-bestuurder en panellid van discussieprogramma De Halve Maan, werd bespuugd. “We breken je nek,” riepen ze tegen Manji. Hij deed later op de avond, net als Manji en Dibi, aangifte tegen de bedreigers.

Even werd de situatie penibel in het zaaltje. De indringers rukten op naar het podium. Daarop vormden de normale bezoekers een cordon rond de twee sprekers. Als de extremisten meer van plan zouden zijn geweest dan het verstoren van het debat, en meer wapens hadden gehad dan eieren, dan hadden er in die eerste tien minuten ernstige ongelukken kunnen gebeuren. Van Balie-directeur Yoeri Albrecht begreep ik later op de avond dat hij de politie had gewezen op mogelijke bedreigingen, maar dat er van die kant nogal lauw was gereageerd in de aanloop naar de debatavond.

De situatie in het zaaltje werd wat veiliger toen twee en later meer agenten arriveerden om de zelfbenoemde ‘moedjahedien’ op afstand te houden. Mijn Arabisch is niet meer wat het nooit is geweest, maar ik herkende in de spreekkoren wel het woord ‘yahoed’ — joden. Daarnaast hieven ze de leus ‘Sharia for Holland’ aan. Een andere kreet was takfir, de term waarmee moslims andere moslims tot kafir (ongelovige) verklaren.

(Correctie en aanvulling: Mijn Arabisch is inderdaad niet meer wat het nooit geweest is, want volgens Arabisch sprekende volgers riepen de Shariah4Belgium-aanhangers niet ‘Takfir’, maar ‘Takbir’, de Arabische benaming van de zegswijze Allahu Akbar, of wel God is Groot. Andere aanwezigen, onder wie Irshad Manji, hoorden wel degelijk de term ‘Takfir’, die ook een oproep om de afvallige te doden omvat. Het is mogelijk dat beide termen werden gebruikt in de spreekkoren van de indringers.)

Manji bleef onverstoorbaar op het podium staan, zwaaiend met haar boek Allah, Liberty and Love. Dat leidde tot een merkwaardig verzoek van de politie. Een agent vroeg of ze haar boek omlaag wilde houden, en samen met Dibi het podium wilde verlaten. Op die manier zou de situatie kunnen de-escaleren. Manji en Dibi weigerden resoluut. “Ik doe niets verkeerds,” aldus Manji. “Als wij van het podium weggaan, hebben deze mensen hun doel bereikt.” In haar boeken schrijft ze veel over de morele moed, die nodig is om tegen vastgeroeste opvattingen, intimidatie en sociale druk in te gaan. Gisteravond in De Balie bracht ze haar ‘moral courage’ daadwerkelijk in de praktijk.

Er ontstond een patstelling tussen de serieuze bezoekers op en rond het podium en de extremisten, die door de politie achterin de zaal waren gedrongen. Gezien het overheersende Vlaamse accent was inmiddels duidelijk dat de rustverstoorders lid waren van het radicale groepje Shariah4Belgium. Ze zullen een film van hun ‘heldendaden’ ongetwijfeld plaatsen op hun websites en YouTube-kanalen. En ze hebben de publiciteit gekregen waar het ze om te doen is, maar waar ook niet aan valt te ontkomen.

Shariah4Belgium is onderdeel van een kleine en luidruchtige internationale beweging waarvan de Engelse schreeuwlelijk Anjem Choudary de leider is. In Groot-Brittannië worden zijn organisaties wegens extremistisch gedrag voortdurend verboden door de overheid. Buiten Engeland heeft deze rumoerige club eigenlijk alleen een goed functionerend filiaal in België, zo stond in een recent rapport van het onderzoeksinstituut MEMRI. Hun bekendste wapenfeit was de agressieve verstoring in Antwerpen van een lezing van de Nederlandse dichter Benno Barnard.

Het is de religieuze hooligans op het eerste gezicht vooral te doen om aandacht. Ze hijsen in hun filmpjes shariavlaggen op westerse regeringsgebouwen en plaatsen lofzangen over Osama bin Landen op hun sites. Populair in hun kring is ook de onlangs in Jemen geliquideerde Amerikaanse terrorist Anwar an-Anlaki. Het heeft veel weg van een islamitische Sjors-en-de-Rebellenclub, maar gezien hun geflirt met het serieuze terrorisme is dat alles niet ongevaarlijk.

Intussen waren er rond het Leidseplein enkele ME-busjes aangekomen. Eindelijk was het moment gekomen om de ‘haatbelgen’ af te voeren. Dat gebeurde via een nooduitgang op het podium. De andere bezoekers kregen het verzoek om zich aan de andere kant van het podium te verzamelen. Dat was het enige moment dat Manji zich liet overreden om een stapje opzij te doen. Twee door getuigen aangewezen shariaboeven werden buiten aangehouden wegens bedreiging en belediging. De rest mocht kennelijk probleemloos vertrekken. Ik mag toch aannemen dat hun namen en foto’s wel terechtkomen in de archieven van de veiligheidsdiensten.

Na hun vertrek ging het debat verder, maar er bleef niet veel tijd meer over. Manji en Dibi legden een korte verklaring af. Manji: “Dit zijn freaks, maar er lopen helaas meer freaks rond dan we weten.” Dibi: “Het belangrijkste is dat we niet van het podium zijn verjaagd.” Na afloop sprak ik nog even met het GroenLinkse Kamerlid, schrijver van de oproep De laatste fatwa. Daarover heb ik een positief-kritisch weblog geschreven. Maar in de weken daarna heb ik me vaak afgevraagd welke richting zijn initiatief uitging. Dibi was vooral bezig met Geert Wilders en ‘islamofobie’ en weinig met de hervorming van de islam, die Manji tot haar levensdoel heeft gemaakt. Dibi desgevraagd: “Misschien moet ik na vanavond wat minder aandacht besteden aan Wilders en wat meer aan dit soort extremisten.”