CarelBrendel.nl

UPDATE: Algemeen Dagblad moet rectificeren

“Toen ik in februari 2009 mijn eerste blog schreef over de komst van de Moslimbroederschap naar het Amsterdamse stadsdeel Slotervaart, had ik er geen flauw idee van dat het dossier van de Blauwe Moskee zou uitgroeien tot een complete soap. Nog minder kon ik vermoeden dat de Nederlandse Moslimbroeders — normaal gesproken een nogal gesloten gezelschap — vier jaar later hun interne ruzies in de volle openbaarheid zouden uitvechten. Inmiddels is de serie Goede Moskee, Slechte Moskee toe aan deel 245.”

Zo begon ik op 31 oktober 2013 een blog over de moskeesoap rond De Blauwe Moskee in Amsterdam en haar eigenaar, Europe Trust Nederland (ETN), de vastgoedstichting van de Moslimbroederschap in Nederland. Aanleiding tot het artikel was het aangekondigde vertrek van ETN-bestuurslid Yassin Elforkani (voorzitter en later vice-voorzitter), die in de Volkskrant uitgebreid had verteld over zijn hoog oplopende ruzie met ETN-oprichter Yahia Bouyafa.

Bijna anderhalf jaar later gaat de soap vrolijk verder met nieuwe wendingen en intriges. Het script kreeg een tweede verhaallijn rond de Rotterdamse Essalam Moskee (niet van ETN, wel van de Moslimbroeders), waar ongeveer een jaar geleden een vergelijkbare strijd om de macht uitbrak. Tussen de twee moskeeruzies bestaan frappante overeenkomsten.

Ik zal u niet vervelen met een te uitgebreide voorgeschiedenis. Wilt u alles in detail weten dan kunt u op deze site zoeken met de trefwoorden “Europe Trust Nederland”.

Kort samengevat komt het er op neer dat Bouyafa in oktober 2006 een van de oprichters was van Europe Trust Nederland, het polderfiliaal van de in Markfield bij Leicester gevestigde Europe Trust, het Europese vastgoedfonds van de Moslimbroeders.

Met steun uit Koeweit opende ETN in 2008 een islamitisch centrum in Den Haag. In 2009 tekende Bouyafa in het bijzijn van Europe Trust-directeur Ahmed al-Rawi een contract voor de bouw van de Blauwe Moskee in Slotervaart. Bouyafa vertelde dat hij financiers had gevonden in Qatar. Hij kreeg de zaak echter financieel niet voor elkaar. Hij maakte daarom op 1 januari 2010 als voorzitter plaats voor jongerenimam Yassin Elforkani. Daarnaast trad de bekeerlingenvoorman Jacob van der Blom, die in 2010 de grote Yusuf al-Qaradawi persoonlijk ontmoette op een congres van de International Union of Muslim Scholars (IUMS), tot het bestuur toe. Elforkani en Van der Blom maakten de financiering van de Blauwe Moskee rond met steun van Moslimbroeders uit Koeweit, en onder toezicht van het ministerie van religieuze zaken.

De Koeweitse overheid ging zich in 2013 direct met de gang van zaken bemoeien. De inmiddels gepensioneerde topambtenaar Mutlaq Alqarawi nam het voorzitterschap op zich. Sterke man in Nederland, naast Van der Blom, is tegenwoordig Ibrahim Akkari, een oudgediende onder de Nederlandse Moslimbroeders. Sinds 16 maart 2015 is hij vice-voorzitter, en neemt daarmee de in november 2013 door Elforkani ontruimde stoel in.

In 2014 verwierf ETN nog een derde gebouw, een voormalige kerk in Rotterdam. Het pand werd omgedoopt tot De Middenweg en fungeert als dawah-centrum voor de Moslimbroeders — wat overigens geheel was ontgaan aan het onderzoeksteam van Nieuwsuur bij hun speurtocht naar “gewone moslims”.

Dat alles gebeurt sinds 1 juli 2010 zonder Bouyafa. Zijn vertrek als bestuurslid was het begin van steeds weer nieuwe verwikkelingen en conflicten tussen enerzijds Bouyafa en anderzijds de tandem Elforkani/Van der Blom. Opmerkelijk daarbij was dat de “broeders” weldra openlijk vechtend over de straat rolden, en dat er vanuit de anders nogal gesloten beweging driftig werd gelekt naar de media.

Een constante in het ingewikkelde geheel is dat de intriges mede over geld gaan. Bijvoorbeeld in september 2012 bij een uitslaande brand over de zeggenschap binnen de Nederlandse Moslim Raad, een moskeekoepel waarin de betrokken moslimleiders eerder samen actief waren. Elforkani twitterde dat Bouyafa daar op non-actief was gesteld wegens onderzoek naar missende gelden.

Na de nodige publiciteit in 2013, over Koeweitse betalingen aan Van der Blom en Elforkani, en over een petitie van moskeebezoekers (naar verluidt “afkomstig uit de buurt” maar met Bouyafa zeer duidelijk op de achtergrond) leek de rust teruggekeerd. Afgelopen week echter werd duidelijk dat het conflict allerminst voorbij is, en dat het opnieuw over “missende gelden” gaat.

Het Algemeen Dagblad, dat eerder Van der Blom op de korrel nam in de machtsstrijd om de Essalam Moskee, publiceerde donderdag over “gesjoemel” bij ETN. Het AD beweert dat justitie in Koeweit een onderzoek is begonnen, onder meer naar betalingen aan een broer van Elforkani, die werkzaamheden verrichtte voor de Blauwe Moskee. Ook zou er onderzoek zijn naar betalingen aan de echtgenote van Van der Blom. Niet nader genoemde “oud-bestuursleden” van ETN wezen ook op “andere verdachte uitgaven” ten gunste van Elforkani, die overigens stelde dat het ging om “allemaal rechtmatige uitgaven”.

Het papieren AD bracht meer details. Als bron voor het justitiële onderzoek in Koeweit noemde de krant “een hooggeplaatste functionaris in het Arabische land”. ETN-voorzitter Alqarawi zou over de zaak zijn gehoord. Bouyafa bevestigde “desgevraagd” dat hij in Koeweit was ondervraagd. Het onderzoek zou, aldus Bouyafa, zich richten op een niet verantwoord bedrag van 2,6 miljoen euro.

Het AD beschikte over bankafschriften, waaruit zou blijken dat de broer van Elforkani in totaal 100.000 euro heeft gekregen voor bouwactiviteiten. Volgens Elforkani was zijn broer al ingeschakeld voordat hij toetrad tot het ETN-bestuur, al gaf hij volgens het AD wel toe dat er ook onder zijn regime nog werd betaald aan zijn broer, omdat hij ook daarna “veel meer heeft gedaan”.

Het AD putte ook uit een mailwisseling tussen Alqarawi en voormalig ETN-bestuurslid Khadar Ainashe, die vraagtekens zou hebben gezet bij diverse uitgaven. Ainashe zou uit het bestuur zijn gezet omdat hij ook ageerde tegen de betalingen aan de vrouw van Van der Blom. De reportage in het papieren AD eindigde met de mededeling: “Voorzitter Mutlaq Alqarawi, die in Koeweit verblijft, was niet bereikbaar voor commentaar.”

Had de krant beter kunnen wachten op de reactie van Alqarawi? Zijn commentaar is inmiddels wel binnen en gaat lijnrecht in tegen het AD-verhaal. De Koeweitse voorzitter ondertekende namens het ETN-bestuur een persverklaring die gisteravond werd gepubliceerd bij de Republiek Allochtonië. De reactie hekelt de “tendentieuze en onjuiste berichtgeving” van het AD. “De autoriteiten van Koeweit hebben desgevraagd bevestigd dat er geen enkel (justitieel) onderzoek loopt naar besteding van middelen door ETN of door de heren Elforkani en Van der Blom. De basis van de berichtgeving in het AD is dat uit bronnen zou blijken dat er een justitieel onderzoek loopt in Koeweit. Dit wordt stellig ontkend door de autoriteiten van Koeweit. Het artikel is daarom alleen al onzorgvuldig.”

Volgens de persverklaring zijn niet Elforkani en Van der Blom de fraudeurs, maar juist hun tegenstanders Bouyafa en Ainashe. De twee zouden verantwoordelijk zijn voor de papieren paleiscoup van juli 2013, toen Bouyafa plotseling terugkeerde als voorzitter. Deze inschrijving werd aangevochten door het zittende bestuur en direct teruggedraaid door de Kamer van Koophandel. Volgens het ETN-bestuur is Ainashe medeplichtig aan de “onrechtmatige” machtsgreep, die zou zijn gevolgd door een greep in de kas: “Hierna hebben zij (Bouyafa en Ainashe) zichzelf verrijkt met middelen die toekomen aan ETN. Deze beide heren zijn wel onderwerp van onderzoek door ETN en tegen hen zullen dan ook verdere juridische stappen worden ondernomen.”

ETN beraadt zich ook op juridische stappen tegen het AD. Van der Blom en Elforkani lijken via voorzitter Alqarawi verzekerd van rugdekking uit Koeweit. Ze hebben kennelijk ook steun van vice-voorzitter Akkari, die het persbericht gisteren deelde op Facebook.

Van der Blom volgde in 2014 in Markfield twee intensieve mediatrainingen bij de Muslim Association of Britain, een Britse organisatie van de Moslimbroeders. De deelnemers leerden daar hoe ze bij controversiële onderwerpen met de pers moeten omgaan. Van der Blom kan de opgedane kennis nu goed gebruiken.

Wordt vervolgd. De toekomst zal uitwijzen wie er wordt vervolgd.

UPDATE (3 maart): Een nieuwe aflevering in de moskeesoap. Het Algemeen Dagblad moet rectificeren. Vandaag plaatst de hoofdredactie een “correctie” op het artikel van 11 februari: “Het AD vindt het van belang te verduidelijken dat haar niet is gebleken van privé-uitgaven of andere vormen van gesjoemel. Deze beschuldigingen zijn afkomstig van oud-bestuurslid Bouyafa en kan het AD niet voor haar rekening nemen. Evenmin kan het AD bevestigen dat het onderzoek waarnaar het artikel verwijst betrekking heeft op genoemde stichting. Zij betreurt het dat haar artikel mogelijk de indruk heeft gewekt dat de beschuldiging van gesjoemel de uitkomst is van eigen onderzoek.”

Het zat er aan te komen. Een stellige bewering over een justitieel onderzoek in Koeweit was onderbouwd door een vage en anonieme “hoge functionaris” uit dat land. De krant wilde niet wachten op de reactie van ETN-voorzitter Mutlaq Alqarawi. Het artikel verzuimde vooral om de beschuldigingen te plaatsen tegen de in dit blog beschreven achtergrond van de al jaren voortdurende vete tussen oud-voorzitter Bouyafa en de latere bestuurders Elforkani en Van der Blom. Na zo veel klassieke journalistieke fouten was een rectificatie onvermijdelijk.