Democratie en Media ontwijkt alle lastige vragen over steun aan herdenking
Door Carel Brendel, 7 november 2015
René Danen van Nederland Bekent Kleur koos het Joods Verzetsmonument als plek voor de jaarlijkse herdenking.
Enkele uren na de publicatie van mijn vorige blog over de herdenking van de Kristallnacht is er dan toch nog antwoord gekomen van de Stichting Democratie en Media. Nou ja, antwoord? Een serieuze reactie op mijn vragen is het niet. Directeur Nienke Venema verwijst naar een bericht op de website, dat volgens haar “iets meer uitleg” bevat “waarom (subsidie aan) dit initiatief binnen de doelstellingen van de stichting past”. Dat is kennelijk al heel wat, want: “In principe verwijst Stichting Democratie en Media voor informatie over subsidieverstrekkingen altijd naar haar website en jaarverslag.”
In het websitebericht staat: “Stichting Democratie en Media heeft als missie om kritische, onafhankelijke media en andersoortige initiatieven die een sterke, integere rechtstaat voorstaan te steunen. Deze missie vloeit voort uit haar statutaire doelstellingen zoals opgeschreven door haar oprichters. Daarnaast steunt zij, geleid door haar ontstaansgeschiedenis, jaarlijks diverse projecten rondom het herdenken van de gebeurtenissen van de Tweede Wereldoorlog. Daarbij ziet zij het als haar voornaamste taak om het verleden relevant te laten blijven voor het heden. Door positief te reageren op binnengekomen subsidieverzoeken maakt de stichting activiteiten mogelijk die vallen binnen deze doelstellingen en missie.”
Waarom uitgerekend de omstreden herdenking door het Platform Stop Racisme en Uitsluiting is uitgekozen staat in de volgende alinea en de eerste zin daarna: “Het Platform Tegen Uitsluiting en Racisme organiseert sinds 1992 een Kristallnachtherdenking in Amsterdam. Het heeft hiervoor altijd bewust onderwerpen geselecteerd die hedendaagse problemen rondom racisme en discriminatie aankaarten, zoals de opkomst van extreemrechts, discriminatie van Roma en de positie van vluchtelingen in Europa. In eerdere jaren spraken bij de herdenking van het Platform o.a. rabbijn Soetendorp, Abdelkader Benali en Ed van Thijn. Dit jaar heeft het Platform ervoor gekozen om racisme binnen de staat Israël aan de orde te stellen. Hiervoor zijn drie sprekers uitgenodigd: de Palestijnse Israeli Haneen Zoabi (lid van de Knesset), Anya Topolski (filosoof en universitair docent politieke filosofie) en Markha Valenta (wetenschapper en docente). Getoetst aan onze doelstellingen, heeft de stichting besloten om de aanvraag van het Platform voor deze bijeenkomst te honoreren.”
Opvallend is dat Democratie en Media niet eens de naam van de door haar gesubsidieerde organisatie juist kan noemen. Die heet namelijk niet Platform Tegen Uitsluiting en Racisme maar Platform Stop Racisme en Uitsluiting en organiseert de herdenking niet sinds 1992 maar pas sinds 2011. De organisator van 1992 tot en met 2001 en van 2008 tot en met 2010 was de stichting Nederland Bekent Kleur (NBK) onder leiding van René Danen. NBK kreeg na 2008 groeiende kritiek te verduren op wat critici zagen als een politieke kaping van de Jodenvervolging. In 2011 besloot Danen daarom de herdenking te verbreden tot het huidige platform.
De nieuwe herdenkingsgroep ontdeed zich echter niet van de extreem-linkse Internationale Socialisten, die na 2008 zo’n groot stempel op het evenement drukten, die in 2004 nog de oprichter van de antisemitische terreurbeweging Hamas hadden herdacht en die in 2011 in zee waren gegaan met de door Hamas georganiseerde tweede Gazavloot.
Democratie en Media stoort zich daar niet aan. De stichting gaat op geen enkele manier in op de feitelijke kritiek op de herdenking. Racisme binnen de Staat Israël is het thema en daarom is alles in orde volgens de stichting. Ik zal niet tegenspreken dat er in Israël racisme voorkomt en dat Arabieren in Israël daar regelmatig tegenaan lopen. Maar zijn organisaties die samenwerken met Hamas, met zijn beruchte van antisemitische complottheorieën doordrenkte Handvest, wel de aangewezen clubs om racisme aan de kaak te stellen?
Democratie en Media ontwijkt het woord Hamas. De stichting is “onlosmakelijk verbonden met de geschiedenis van Het Parool als verzetskrant in de Tweede Wereldoorlog,” maar strijd tegen antisemitisme komt niet voor in het vocabulaire waarmee de subsidiëring van de omstreden herdenking van een anti-Joodse pogrom wordt gerechtvaardigd.
In de optiek van de stichting is de herdenking immers goed, want onder anderen Ed van Thijn heeft er in 2008 gesproken. Onder welke steen leeft Stichting Democratie en Media? Is het de stichting ontgaan dat er al in 2008 hevige kritiek was op deze Kristallnacht-herdenking? Paul Damen, de toenmalige hoofdredacteur van het Nieuw Israelietisch Weekblad schreef er dat jaar een column over met de titel ‘Van Thijn trekpop voor terroristische troep’. De tegenstand tegen het “politieke misbruik voor politieke doeleinden” kwam soms ook uit linkse hoek, bijvoorbeeld van de anarchistische website Ravage Digitaal,
De organisatoren kunnen er uiteraard zelf niets aan doen dat Youness Ouaali, die onlangs voorstelde om Israëlische toeristen total loss te slaan, en het Haagse raadslid Arnoud van Doorn, die zich regelmatig laat fêteren door antisemieten in Saoedi-Arabië, op Facebook hun komst hebben aangemeld. Het zou het Platform sieren als het deze duistere figuren vriendelijk doch dringend verzocht morgen weg te blijven van het Joodse Verzetsmonument tegenover het Amsterdamse stadhuis. Als ik directeur van Stichting Media en Democratie was, zou ik in elk geval verbijsterd zijn dat zulke types zich aanmelden voor een door mij gesubsidieerd evenement.
Nienke Venema heeft echter al een disclaimer achter de hand aan het slot van haar websitebericht. “Met het toekennen van financiering aan projecten ondersteunt de Stichting debat, maar vereenzelvigt zij zich niet met de standpunten die in het debat aan de orde komen.”
Stichting Democratie en Media. Nog steeds “onlosmakelijk met de verzetsgeschiedenis van Het Parool verbonden”, maar zeker niet meer Vrij, Onverveerd.