CarelBrendel.nl

De onthullingen van NRC en Nieuwsuur over salafistisch moskee-onderwijs hebben geleid tot veel politieke opwinding. Het eerste concrete gevolg is te zien in Rotterdam, waar de salafistische imam van de grootste moskee van Nederland nu op de schopstoel zit. Volgens een bron bij Essalam heeft de NCTV in juni te kennen gegeven zich grote zorgen te maken over de gang van zaken in de moskee.

Wat waren onze politici “geschokt” en “verbijsterd” na de gezamenlijke onthullingen van Nieuwsuur en NRC over het islamonderwijs aan jonge kinderen in salafististische moskeeën. Salafistische leraren brengen de jeugd de beginselen van de salafistische ideologie bij, wie had dat nou verwacht?

“Geschokt” en “verbijsterd” kunnen alleen mensen zijn die de afgelopen twintig jaar onder een steen hebben gelegen, nog nooit een AIVD-rapport of -jaarverslag hebben gelezen, in 2002 de NOVA-reportage met geluidsopnamen uit salafistische moskeeën hebben gemist, nooit hebben gehoord van wantoestanden rond moskee-internaten of geen kennis hebben genomen van de populariteit van islamistische predikers als Khalid Yasin en Haitham al-Haddad.

Hun invloed reikt veel verder dan het strikt salafistische circuit. Al-Haddad maakte zich populair bij moslimstudenten aan de Vrije Universiteit met de opvatting dat afvalligen en overspeligen de doodstraf verdienen, maar dat deze straf alleen maar kan worden uitgevoerd na een rechtbankuitspraak in een islamitisch land. Een disclaimer die maakt dat zijn uitspraken niet strafbaar zijn.

Desondanks waren het nuttige reportages omdat de verslaggevers Milena Holdert (Nieuwsuur) en Andreas Kouwenhoven (NRC) de schijnwerper hebben gezet op wat er in de weekeindscholen gebeurt. Hun spitwerk geeft inzicht in daadwerkelijk toegepaste leermethodes en daadwerkelijk verkondigde opvattingen. Kinderen in de Amsterdamse El-Tawheed moskee krijgen multiple choice vragen waarin ze kunnen kiezen of een tovenaar moet worden bestraft met “zweepslagen”, “stenigen” of “doden met een zwaard”.

Het verweer in dit soort gevallen is steevast dat alles uit de context is gehaald — vergezeld met uitleg (pas achteraf) dat dit alles alleen in een islamitische staat (met kleine letters) mag worden toegepast. Maar de context van El-Tawheed is wel dat Amsterdamse jihadi-salafisten onderdak vonden in deze moskee en dat sommigen zijn afgereisd naar de Islamitische Staat (met hoofdletters), alwaar ze de kans grepen om deze Middeleeuwse straffen in de dagelijkse praktijk uit te voeren. U mag raden hoe D66-Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma vorig jaar reageerde op deze onthulling van De Telegraaf. Antwoord: “Geschokt.”

Opvallend in de Nieuwsuur-NRC-productie is dat het dit keer niet alleen over de “usual suspects” van het politieke salafisme ging zoals El-Tawheed in Amsterdam en Al-Fitrah in Utrecht. Holdert en Kouwenhoven doken ook in de minder bekende stroming van het apolitieke salafisme, dat hier geen politieke aspiraties heeft en buiten de eigen kring weinig aan de weg timmert. Nieuwsuur liet zien dat deze orthodoxe islamisten hun onderwijsmateriaal betrekken uit Saoedi-Arabië en dat veel imams en docenten hun opleiding hebben gehad aan de universiteit van Medina.

We kregen geluidsopnamen te horen van de Rotterdamse stichting An-Nasieha, die “de zuivere islaam volgens de methodologie van de Selef as-Saalih” (de vrome voorgangers) uitdraagt”. De spreker deed een oproep om te verhuizen naar islamitische landen. “Het emigreren van de landen van ongeloof en polytheïsme naar de landen van de islam is een verplichting voor iedereen. Iedereen moet de intentie hebben om te ‘moven’. Nederland is niet ons land. Ook al heb je een Nederlands paspoort: Nederland is niet ons land.” Voor Geert Wilders zal het als muziek in de oren klinken, maar in de weerbarstige praktijk zullen de aanhangers er niet toe komen om het welvarende Nederland in de steek te laten.

De An-Nasieha spreker bleek in dit geval de salafistische imam Said Abarkan en dit veroorzaakte een schokgolfje in de Maasstad. Abarkan blijkt namelijk al enige maanden als imam te fungeren in de Essalam-moskee, de grootste van Rotterdam en Nederland.

Ook dit mag geen nieuws zijn voor mensen die de ontwikkelingen rond deze moskee op de voet volgen. In april schreef ik een blog, waarin ik meldde dat het salafisme hier grond onder de voeten had gekregen na de aftocht in december 2018 van de door Al-Maktoum uit Dubai gefinancierde Moslimbroeders. In juli stelde Leefbaar Rotterdam-raadslid Tanya Hoogwerf de komst van radicale sprekers naar Essalam aan de orde in de gemeenteraad. Het stuitte op desinteresse bij andere fracties. Loco-burgemeester Bert Wijbenga (VVD) was zo beleefd om onder te toespraak van Hoogwerf weg te lopen.

Essalam-secretaris Abdel Sadni was “verrast en geschrokken” door de uitspraken van Abarkan, die stammen uit 2014 of 2015, voor zijn komst naar Rotterdam-Zuid. Hij zei tegen het Algemeen Dagblad dat hij niet wist dat Abarkan eerder actief was voor An-Nasieha en de salafistische Al-Mukaram-moskee in Rotterdam-West.

De verrassing van Sadni is vooral voor de Bühne, want volgens een bron hoort de huidige secretaris bij een stroming binnen Essalam die al veel langer van Abarkan af wil. Binnen de moskee zou het al maanden rommelen rond de aanstelling van de salafistische imam.
Feit is dat volgens het handelsregister bij de Kamer van Koophandel Sadni op 8 juli als secretaris is ingeschreven. Het dossier vermeldt dat hij sinds december als bestuurslid actief is. Op papier is er naast hem nog maar één bestuurslid over, de vice-penningmeester. Uit het dossier blijkt verder dat sinds mei drie bestuursleden, onder wie de voor de aanstelling van Abarkan verantwoordelijke ex-secretaris Said el-Ouazizi, zijn opgestapt.

Volgens mijn bron was er ook wrijving over een door de vorige secretaris geaccepteerde donatie van door “onbekende Bosnische mannen” bij de moskee afgeleverde islamboeken. Bij nader onderzoek door andere bestuursleden bleek het te gaan om een stapel ongewenste, streng-salafistische lectuur.

De salafistische invloed zou er toe hebben geleid dat een zeer bezorgde delegatie van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) in juni een bezoek heeft gebracht aan Essalam. In hoeverre deze laatste informatie klopt kan ik niet nagaan, maar de recente bestuurswisseling en de nieuwe commotie wijzen er wel op dat er onenigheid is over de aanstelling van Abarkan.

Het AD meldde vandaag (13 september) dat de imam “een dagje vrij” had en niet aanwezig was bij de wekelijkse preek. Een besluit over zijn positie is doorgeschoven naar het weekeinde. Mogelijk valt dan het doek voor Abarkan.

Rest de belangrijke vraag waarom een moskeebestuur, dat vorig jaar wilde afrekenen met ongewenste radicale invloeden uit het Midden-Oosten, uitgerekend een Saoedisch gedachtengoed aanhangende imam heeft benoemd. Door het vertrek van de Al-Maktoum Foundation zat de Essalam Moskee vorig jaar zonder geld. Je zou bijna gaan denken dat andere geldschieters in het gat zijn gesprongen.