Nederlandse tv-makers kunnen leren van Duitse islamdiscussie
Door Carel Brendel, 14 oktober 2010
Een attente lezer maakte mij attent op de laatste uitzending van Menschen bei Maischberger (12 oktober). Deze wekelijkse talkshow op het eerste Duitse tv-net staat onder leiding van de populaire journaliste Sandra Maischberger.
Sinds de verschijning van het omstreden boek van SPD’er en topbankier Thilo Sarrazin is de vele jaren vertraagde Duitse islamdiscussie alsnog in volle hevigheid losgebarsten. Maischberger zette het thema voor de tweede keer binnen korte tijd op het programma. Op 21 september was er al een eerste uitzending over dit onderwerp: Kopftuch und Koran: Hat Deutschland kapituliert? Deze week volgde door een tweede discussie, Schleier und Scharia: Gehört der Islam zu Deutschland. Aanleiding voor de tweede thema-uitzending vormde een uitspraak van bondspresident Christian Wulf bij de viering van de Duitse eenwording.
De redactie van Menschen bei Maischberger is gek op alliteraties. Maar ze pakt de zaken degelijk en Duits aan, dus grootscheeps en grondig, uitputtend en uitvoerig, diepgaand en doordringend. Een uitzending duurt vijf kwartier, langer nog dan ons Rondom 10. Deelnemers krijgen de kans om hun betoog af te maken zonder dat – zoals bij Rondom 10 wel eens is gebeurd bij de moedige Nahed Selim – de microfoon wordt weggehengeld om het woord te geven aan opgewonden standjes in het publiek.
Na de publicatie van Sarrazin’s boek leek het Duitse islamdebat even te ontsporen. Volkskrant-columniste Nausicaa Marbe was getuige van een intellectuele steniging van de auteur van Deutschland schafft sich ab. Bij Maischberger daarentegen verliep de discussie rustig, redelijk en respectvol. Islamverdedigers en -critici hadden een open oog voor de diversiteit onder de Duitse moslims en verloren zichzelf niet in de generalisaties, waar het Nederlandse islamdebat wel eens onder lijdt onder invloed van de PVV en haar bestrijders. De Tweede Wereldoorlog, die in Duitsland nog dichter om de hoek ligt dan in Nederland, bleef eveneens buiten de twistgesprekken.
De discussies werden afgewisseld met straatinterviews, actualiteit en fragmenten uit de spraakmakende documentaire Krieg im Klassenzimmer van Güner Balci (foto). De cineaste van Turkse afkomst was voor mij de heldin van de avond. Tegen het slot van de uitzending kwam ze op dreef tegen de Groene parlementariër en probleemontkennner Hans-Christian Ströbele. Wat mij betreft was dat het hoogtepunt van de uitzending.
Balci verwoordde het seculiere standpunt nog overtuigender dan de feministische journaliste en uitgever Alice Schwarzer, die af en toe het debat op irritante wijze naar zich toe trok. Dan was er nog de sociaaldemocratische burgemeester Heinz Buschkowsky, die in zijn Berlijnse stadsdeel Neukölln te maken heeft met de politieke islam. Hij vertelde dat moslimkinderen van vier jaar al oud in de peuterspeelzaal door hun ouders met een hoofddoek worden uitgerust. In Nederland heb ik nog nooit een prominente PvdA-politicus zo klip en klaar over de islamisering horen praten.
Ik weet niet of deze uitzendingen worden vertaald en ondertiteld. Maar mocht u de Duitse taal machtig zijn, dan kan ik deze aflevering alleen maar aanraden.
Waar zie je zoiets in Nederland? Een feministe die niet opkomt voor het aantal vrouwelijke ministers aan de bovenkant maar voor onderdrukte meisjes aan de onderkant. Een socialist die onomwonden stelling neemt tegen de politieke islam. Een geëmancipeerde dochter van Turkse immigranten die een wereldvreemde Groene babyboomer op zijn nummer zet. En dat allemaal in één uitzending. Wat wil een mens nog meer?