Nieuw rapport signaleert tegenstrijdige omgang met Europese Moslimbroeders

Door Carel Brendel, 18 november 2021

In het voorjaar van 2020 verscheen er op de Facebook van de Council of European Muslims (CEM) een uiteenzetting, die uitgebreid inging op de geschiedenis van deze organisatie, en een keurige opsomming gaf van al haar onderdelen en instellingen. De CEM was kort daarvoor in het leven geroepen als voortzetting van de Federation of Islamic Organisations in Europe (FIOE), die door vriend en vijand en ook door Nederlandse ministers van Binnenlandse Zaken wordt gezien als de koepelorganisatie van de Europese Moslimbroeders (MB).

Het About Us was daarom zo opmerkelijk, omdat FIOE/CEM in het verleden alles heeft gedaan om haar oorsprong en vertakkingen te versluieren. Hetzelfde geldt voor de in het Facebook-artikel genoemde organisaties, die gewoon zijn om hun banden met de Moslimbroederschap glashard te ontkennen. Maar daar stond het opeens zwart op wit. Het Forum of European Muslim Youth and Student Organisations (FEMYSO, de studenten- en jongerenkoepel), Europe Trust (de vastgoedtak), de European Council for Fatwa and Research (ECFR, voor richtlijnen en adviezen aan Europese moslims), het European Institute for Human Sciences (IESH, het opleidingsinstituut), de European Council of Imams (ECI, de raad van vooraanstaande imams) en het European Forum of Muslim Women (EFOMW, de Europese vrouwenkoepel) zijn in het leven geroepen door de FIOE. Daarmee bevestigde de organisatie in één klap zelf alles wat inlichtingendiensten en onderzoekers in het verleden over deze beweging hebben gerapporteerd.

Het About Us-artikel was alleen in het Arabisch opgesteld. Mogelijk dacht de beheerder van de CEM-Facebookpagina dat het daarom geen kwaad kon om het online te zetten. Na enkele maanden realiseerde hij of zij zich deze vergissing en verwijderde de tekst. Maar intussen was het inkijkje in de organisatie van de Europese Moslimbroeders vastgelegd door de buitenwacht, ook op dit weblog. Het komt diverse keren voor in een 280 pagina’s tellend rapport (pdf) dat de onderzoekers Lorenzo Vidino en Sergio Altuna eind vorige maand (op 28 oktober) presenteerden op een aan de politieke islam gewijde internationale conferentie in Wenen.

The Muslim Brotherhood’s Pan-European Structure beschrijft eerst de Europese netwerken van deze islamistische beweging, gaat vervolgens in op hun activiteiten in diverse landen (waaronder Nederland, waarover hopelijk meer in een volgend blog). Het rapport komt tenslotte met enkele aanbevelingen over de vraag hoe om te gaan met de Moslimbroeders. Vidino en Altuna beschouwen de Europese tak van de Moslimbroeders niet als een terreurbeweging. Ze pleiten dan ook niet voor een verbod. Wel wijzen ze op de politieke steun die de Europese MB verleent aan de Palestijnse terreurbeweging Hamas.

De auteurs zien overigens de MB wel degelijk als een stroming, waarvan de doeleinden op gespannen voet staan met Europese waarden. Zij delen de visie van diverse veiligheidsdiensten dat de Moslimbroeders de sociale cohesie en de integratie van moslims belemmeren en op de langere termijn een belemmering een bedreiging kunnen vormen voor de democratische rechtsorde. Een ander probleem volgens de auteurs is dat het “slachtofferverhaal” van de islamisten kan bijdragen tot de radicalisering van jonge moslims. Alle reden voor Vidino en Altuna om de Moslimbroeders niet in het zadel te helpen door middel van subsidies (die bijvoorbeeld de Europese Unie rijkelijk verleent aan jongerenorganisatie FEMYSO) of door hen groter te maken dan ze zijn door hen te promoten en erkennen als enige vertegenwoordiger van de Europese moslims.

“The Muslim Brotherhood’s Pan-European Structure” is een handig en nuttig overzicht van feiten die bij de trouwe volgers van de beweging over het algemeen al bekend zijn uit boeken, rapporten en onderzoeken. Veel informatie was al te vinden in Vidino’s boeken, The New Muslim Brotherhood in the West en The Closed Circle. Dat laatste boek gaat over Moslimbroeders die deze beweging hebben verlaten. Daarnaast valt er ontzettend veel informatie te vinden op de websites van onderzoeker Steven Merley, de Global Muslim Brotherhood Daily Watch, en de opvolger ervan,  het Global Influence Operations Report, (waarop hij niet alleen islamistische netwerken volgt met hun steunpilaren in Turkije en Qatar, maar ook “influencing” vanuit China, Rusland en de directe omgeving van Donald Trump). Merley schreef in 2008 een uitgebreid rapport (pdf) over de FIOE en zijn vertakkingen, waarin hij toen al dezelfde instellingen identificeerde die vorig jaar werden opgesomd in het snel weer verwijderde CEM-document. Merley signaleerde ook al het succesvolle lobbywerk dat de FIOE had verricht bij de Europese instellingen.

De omarming van de MB-organisaties door Brussel is een van de merkwaardige tegenstrijdigheden in het beleid in Europa, want in verleden en heden hebben diverse geheime diensten, onder meer de Duitse Verfassungsschutz, de Belgische Staatsveiligheid en ook onze AIVD (Radicale Dawah in Verandering, 2007) gewaarschuwd voor mogelijke toekomstproblemen met de politieke islam. De afgelopen jaren treden met name Frankrijk en Oostenrijk actiever op tegen het islamisme; tegelijkertijd verschijnen Europese kopstukken op conferenties (pdf), waar woordvoerders uit MB-kring de gewenste toon aanslaan met verhalen over “gendered islamophobia”, inclusie, diversiteit en intersectionaliteit.

Waarschijnlijk een brug te ver vormde een recente, mede door de EU betaalde anti-discriminatie campagne van de Raad van Europa, waarin de hijab wordt aangeprezen als symbool van vrijheid. Van links tot rechts reageerden Franse politici boos op de hoofddoekcampagne. Na een protest van de minister voor jeugdzaken Sarah El Hairy trok de Raad de campagne voorlopig in. Men zoekt nu naar een andere vormgeving. De gewraakte hijabpropaganda bleek het resultaat van workshops waar FEMYSO de expertise leverde en daarnaast leden van EFOMW zich onder de deelnemers bevonden.

FEMYSO reageerde woest op de Franse inmenging. “De aanval op de hijabcampagne van de Raad van Europa is een aanval op de mensenrechten,” aldus een persbericht van de organisatie. Bij het lezen ervan moest ik denken aan het gestaalde taalgebruik van het communistisch dagblad De Waarheid, dat in de vorige eeuw steevast boos reageerde als er kritiek werd geleverd op de CPN. Zoals De Waarheid kritiek op de CPN of het communisme pleegde weg te zetten als een “aanval op de arbeidersklasse”, zo bestempelt FEMYSO kritiek op zijn eigen activiteiten als een “aanval op de mensenrechten”.

Franse media als het zeer seculiere weekblad Marianne berichten inmiddels uitgebreid over de banden tussen FEMYSO en de Europese Moslimbroeders, en de Brusselse subsidiestroom. The Muslim Brotherhood’s Pan-European Structure mag dan wellicht veel weg hebben van een “uitgebreide samenvatting van het voorafgaande”, voor FEMYSO en andere met de Moslimbroeders verbonden organisaties verscheen het op een heel slecht moment.