CarelBrendel.nl

“Met zulke vrienden heb je geen vijanden meer nodig.” Deze klassieke, graag door Theo van Gogh gebruikte uitspraak, kwam boven toen ik gisteren de “gezamenlijke verklaring van islamitische organisaties” zag, die protesteren tegen de “heksenjacht” op sjeik Fawaz, slachtoffer van een door minister Stef Blok opgelegd gebiedsverbod. De onverzoenlijke vleugel van het Nederlandse salafisme schaart zich massaal achter de voormalige imam van As-Soennah in Den Haag, die sinds kort preken geeft vanuit een boekhandel in de Transvaalbuurt. Dat laatste valt slecht bij burgemeester Pauline Krikke, die net als haar voorganger Jozias van Aartsen alles uit de kast haalt om de moskeeplannen van Fawaz’ stichting Qanitoen te dwarsbomen.

Fawaz krijgt steun van salafistische centra in Utrecht (AlFitrah en aanverwante organisaties) en Amsterdam (El Tawheed), die zelf de nodige problemen hebben met radicalisering. Suhayb Salam van AlFitrah is voortdurend in het lokale nieuws, omdat hij onverdraagzame ideeën zou verspreiden onder zijn achterban.

El Tawheed kwam rond 2004 in opspraak door extremistische preken. In een recenter verleden gaf de moskee in Amsterdam-West alle ruimte voor de activiteiten van ISIS-aanhangers als Keith Rienksma (alias Abdullah West) en de naar Syrië vertrokken Baraa Ahmad.

Natuurlijk is de verklaring ondertekend door oud-PVV’er Arnoud van Doorn. Hij staat zelfs met drie petten op in de verklaring, via de Partij van de Eenheid, de European Dawah Foundation en op persoonlijke titel. Met de imam Abdul-Jabbar van de Ven staat er een tweede radicale bekeerling op de lijst van Fawaz-vrienden.

Opvallend is ook de deelname van “Ustadh Abu Hafs”, het alias van de Hilversumse prediker Fouad el Bouch. Eind december 2013 was El Bouch nog een van de sprekers op een door de Haagse jihadsympathisanten georganiseerde betoging voor “moslimgevangenen” (onder wie de later tot 12 jaar cel veroordeelde Sharia4Belgium-leider Fouad Belkacem). Kort daarna plaatste El Bouch een jihadistische nasheed op YouTube. El Bouch keerde zijn jasje na de arrestatie van de Haagse jihadkopstukken, maar het is hem niet helemaal gelukt om de sporen van zijn extremistische activiteiten uit te wissen. Tijdens de Haagse jihadzaak vroeg de advocaat van Context-verdachte Rudolph Holierhoek zich af waarom zijn cliënt gevangen zat terwijl El Bouch mocht spreken in moskeeën.

Een andere Fawaz-supporter is “Umair Aboe Aasiya”. Zijn echte naam is Umair Bantvawala en hij is net als El Bouch actief bij het radicale Platform BewustMoslim. Bantvawala, voorman van de lokale moslimjongeren, haalde begin 2016 de omstreden Britse prediker Haitham al-Haddad naar Almere.

Nog een naam om zeker te onthouden is die van AbdelHamid Aynelhayat. Deze imam was vroeger actief in Spanje. De Spaanse krant El Mundo noemde hem onlangs in een reportage over jihadisme en wel als vriend van 11-september-terrorist Mohammed Atta tijdens diens verblijf in Catalonië. Ainelhayat geldt als de stichter van de moskee in Reus, “de meest geradicaliseerde moskee” van Spanje. Begin 2015 verhuisde Aynelhayat naar Nederland. In een preek in Helmond veroordeelde hij de democratie met haar door mensen gemaakte wetten en prees hij de sharia, de wetten van de Koran en de Sunnah.

Het is altijd roerend om te zien hoe deze voorstanders van de sharia en tegenstanders van onze wetgeving zich opeens beroepen op de Nederlandse Grondwet, de vrijheid van godsdienst, en allerlei democratische vrijheden, die ze zelf direct de nek om draaien mochten ze zelf ooit aan de macht komen. Het doet een beetje denken aan de kraakbeweging rond 1980, die “Jullie rechtsstaat is niet de onze” scandeerde in demonstraties, maar voortdurend een beroep deed op “jullie rechtsstaat” als het in de kraam te pas kwam.

In het namenlijstje ontbreken overigens ook bekende salafistische namen. Misschien komt het doordat hij op vakantie is, maar de handtekening van Tilburger Ahmad Salam, de vader van Suhayb, is opvallend genoeg afwezig. De Al-Fourkaan Moskee in Eindhoven doet ook niet mee. Evenmin solidair met Fawaz is zijn oude werkgever, As-Soennah in Den Haag. De brief is verder niet ondertekend door de “salafisme light” predikers Remy Soekirman en Ali Houri (“Broeder Alkhattab”), die meer te vinden zijn in de centra van de Moslimbroeders dan in de moskeeën van het hardcore salafisme.

Zo illustreert de brief onbedoeld een al langer woedend schisma binnen het Nederlandse politieke salafisme, tussen de meer onverzoenlijke hardliners, en degenen die samenwerking met de overheid tot onderdeel hebben gemaakt van hun dawah (verkondiging van de islam) activiteiten. Anders gezegd: de strijd gaat tussen degenen die vijf jaar geleden Haitham al-Haddad als gastspreker uitnodigden, en degenen die hem nog steeds uitnodigen.

Opvallend daarbij is vooral de koerswijziging van As-Soennah, die overigens al werd ingezet in de tijd van Fawaz. In 2007 bijvoorbeeld meldde toenmalig burgemeester Wim Deetman “een kentering” in de openbare uitingen van Fawaz. Deetman, in antwoord op raadsvragen van de VVD: “De indringende gesprekken die de burgemeester met hem gevoerd heeft, hebben daar naar ons oordeel zeker een belangrijke bijdrage aan geleverd. De matiging van de toon van de imam heeft verder volgens inlichtingendiensten tot effect gehad dat meer radicale jongeren de moskee de rug toe hebben gekeerd.”

Dat laatste werd in juni 2013 bevestigd in een reportage van Hassan Bahara in De Groene. Bahara noemde Fawaz als belangrijke inspirator van het jihadisme in Den Haag, maar stelde tegelijk vast dat hij zich volgens jonge extremisten als “Abdullah West” (Rienksma dus) had laten muilkorven. Bahara: “Ook Fawaz Jneid verloor veel van zijn glans voor West en zijn vrienden. Predikte hij vroeger nog dat democratie een dwaalleer is en stemmen een zonde, een paar jaar later maakte hij een radicale draai en riep moslims op om massaal te gaan stemmen. Een zelfde omslag maakte de moskee door zich voortaan verre te houden van al te nadrukkelijke stellingname in het maatschappelijk debat. De breuk tussen de moskee, de imam en de jongeren als Abdullah West is het duidelijkst te merken op internet, waar filmpjes verschijnen die Fawaz Jneids hypocrisie aan de kaak stellen.”

Toen de gemeente Den Haag op de laatste avond van 2011 voor het eerst moskeevrijwiligers van As-Soennah liet patrouilleren in de Schilderswijk, was Fawaz daar nog steeds imam. Zijn hoofdrol bij As-Soennah was voor Deetman’s opvolger en Krikke’s voorganger Jozias van Aartsen geen reden om van de “shariapolitie” af te zien. De salafistische briefschrijvers hebben zeker een punt als ze stellen dat de gemeente Den Haag vroeger graag met Fawaz aan tafel zat in het kader van de bestrijding van het radicalisme.

Merkwaardig in de argumentatie voor het gebiedsverbod is ook dat de overheid hem allerlei oudere zaken verwijt, maar niet rept over de aanwezigheid van Fawaz in 2013 op een jihadconferentie in Caïro, waar hij trots op de foto ging met internationale kopstukken, zowel van het salafisme als van de “gematigde” Moslimbroederschap.

Persoonlijk heb ik sterk de indruk dat Den Haag probeert moskeepolitiek te bedrijven in deze affaire. De “slechte salafisten” van Fawaz deugen niet en de “goede salafisten” van As-Soennah, tot 2012 de meelopers en medestanders van Fawaz, deugen wel. As-Soennah speelt handig in op deze naïviteit. Het mag zich sinds 2013 verheugen op gemeentelijke subsidies, werpt zich op als afweermuur tegen het jihadisme, als bondgenoot tegen radicalisering. As-Soennah doet mee aan de G4, een samenwerkingsverband van moskeeën in de vier grote steden. De drie andere moskeeën zitten in de kring van de Moslimbroeders. Daarom heb ik de G4 wel eens schertsend aangeduid als “het Centraal Comité van de Politieke Islam”.

As-Soennah heeft zich aangesloten bij de fractie binnen het islamistische kamp, die Nederlandse deelname aan de Syrische jihad als schadelijk beschouwt voor de dawah, en samenwerking met de overheid als een kans om de dawah beweging te versterken. Het is de vraag hoe verstandig de overheid er aan doet om bij de deradicaliseing in zee te gaan met mensen die zelf enkele jaren geleden nog omstreden predikers als Haitham al-Haddad, Khalid Yasin, matseskenner Salah Soltan of Al-Nusrah-supporter Othman al-Kamees naar Nederland hebben gehaald.

Toevoeging (op 10 november 2017): Ainelhayat ontkent met klem de bewering in El Mundo, door Oscar Navarro Lopez, medewerker van het Spaanse ministerie van Binnenlandse Zaken, dat hij bevriend was met Atta.