Tommy Robinson neemt afscheid van de EDL tot grote schrik van veel extremisten
Door Carel Brendel, 13 oktober 2013
Het is een paar apart, dezer dagen in de Britse media. Links Maajid Nawaz, die zich als tiener aansloot bij Hizb ut-Tahrir, een in sommige landen verboden extremistische islambeweging die streeft naar het kalifaat. Nawaz kreeg er in 2007, na afloop van een langdurige gevangenisstraf, schoon genoeg van. Hij schreef zijn ervaringen als extremist op in het veel geprezen boek Radical. Vervolgens was hij medeoprichter van de Quilliam Foundation, een denktank tegen het extremisme in het algemeen en het islamextremisme in het bijzonder.
Rechts Tommy Robinson, een extremist die zich sinds kort eveneens van het voorvoegsel ‘voormalig’ bedient. Ook hij kwam achter de tralies tot andere gedachten. Afgelopen maandag bracht Quilliam ‘met trots’ het spectaculaire nieuws dat Tommy Robinson uit de door hem opgericht English Defence League (EDL) is gestapt. In zijn kielzog vertrok ook Kevin Carroll, de tweede man van de beweging, die bekend is door rumoerige straatprotesten tegen de islamisering van Engeland — rumoer dat overigens ook wordt veroorzaakt en nog versterkt door de tegenbetogingen van Britse ‘antifascisten’.
De EDL-leiders besloten op te stappen, omdat zij er niet in slaagden om extremistische elementen (lees: neo-nazi’s en zuiplappen) op afstand te houden, aldus de persverklaring van Quilliam. Robinson: “Ik heb deze stap al een tijd overwogen omdat ik vaststel dat de straatdemonstraties tot niets meer leiden. Ik erken zowel de gevaren van het rechts-extremisme als de blijvende noodzaak om de islamistische ideologie tegen te werken maar dan met betere, democratische ideeën.”
“Dit is geen koerswijziging, maar een voortzetting van onze koers,” voegde Nawaz er aan toe. “Het bestrijden van alle vormen van extremisme blijft de basis van ons werk. We laten zien dat Groot-Brittannië samen optrekt tegen extremisme ongeacht de politieke opvattingen. We hopen Tommy en Kevin te steunen in hun streven naar het tegengaan van islamisme en neo-nazi extremisme.”
De ommezwaai van de twee EDL-leiders werd met verbijstering, ongeloof en scepsis ontvangen. Robinson werd stevig aan de tand gevoeld door BBC-interviewer Peter Snow. Enkele maanden geleden riep de afvallige EDL-baas zijn aanhang nog op om de straat op te gaan nadat de soldaat Lee Rigby in Woolwich op klaarlichte dag op straat was afgeslacht door twee islamextremisten. Hoe verdraagt zich dat met zijn verhaal dat hij al veel langer bezig was om zich te ontdoen van zijn radicaalste gedachtengoed?
Een uitgebreid interview met Robinson verscheen afgelopen week op website The Daily Beast. De oprichting van de EDL betreurt hij niet, wel uitspraken waarin hij ‘alle moslims’ verantwoordelijk stelde voor terreuraanslagen. “Hij erkende dat, tactisch gezien, zijn van bier doordrenkte beweging geen effectieve manier was om de boodschap te verkondigen dat de islamisten het grootste gevaar voor het land betekenen.”
Robinson is in elk geval niet van plan om van het politieke toneel te verdwijnen. “Ik ben hartstochtelijk en vastbesloten om de islamistische ideologie, het terrorisme en de sharia tegen te gaan, maar tegelijkertijd baal ik van het echte extreem-rechts.”
Het verlaten maar niet volledig afzweren van de EDL roept terecht vragen op. De links-liberale islamcririci, die de EDL steeds meer als vijanden zagen in hun eigen strijd tegen sharia en politieke islam, lijken nog het meest bereid om Robinson een kans te geven. “Ik ben hoopvol maar ook cynisch,” reageerde John Sargeant van het weblog Homo Economicus.
Positiever was de conservatieve columnist Daniel Hannan, die wees op de “symbiotische relatie tussen de EDL en de islamo-dwazen, en niet te vergeten de ‘antifascisten’ ”. Deze groepen versterken elkaar in hun verwrongen wereldbeeld en hun eenzijdige kijk op de tegenpartij, aldus Hannan.
“Geef Tommy Robinson een kans,” was het advies van Jamie Bartlett, woordvoerder van een andere anti-extremisme-denktank. Bartlett heeft Robinson diverse keren gesproken voor zijn onderzoek. “Als hij een beweging wil stichten tegen islamistisch extremisme en niet tegen de islam, op een vreedzame en wettige manier in plaats van het smijten met bierflessen, dan is dat een goede zaak.”
Het voordeel van de twijfel wordt aan Robinson niet gegund door de mensen die zelf nooit twijfelen. Zijn Amerikaanse supporters Pamela Geller en Robert Spencer zetten grote vraagtekens bij de gematigdheid van Quilliam. Robinson zou zijn gecapituleerd voor de ‘krachten van de jihad en het islamitische suprematisme’.
De suprematistischche islamkrachten, en hun ‘antifascistische’ loopjongens bij extreem-links, zien Robinsons ‘verraad’ helemaal niet als capitulatie. In hun ogen is Nawaz juist gecapituleerd voor Robinson. De extremistische onruststoker Anjem Choudary beschouwt Maajid Nawaz als ‘vijand van de islam’. En nu levert deze afvallige zich uit aan de verderfelijke Robinson.
Extremisme-expert Matthew Goodwin noemt Robinsons samenwerking met Quilliam ‘onoprechte nonsens’. Mohammed Shafiq van de Ramadhan Foundation is pas overtuigd als Robinson en Carroll hun ‘fascistische inzichten’ over moslims en de islam afzweren. Dezelfde als ‘gematigd’ poserende Shafiq had er overigens geen enkele moeite mee om de beruchte haatprediker Zakir Naik naar een van zijn bijeenkomsten te halen.
Types als Shafiq vinden dat Robinson excuus moet aanbieden voor zijn extreme uitspraken (wat hij deels heeft gedaan tegenover The Daily Beast). Ik vrees echter dat ze pas echt tevreden zijn als alle mensen hun mond houden over de nare aspecten van de islam.
Die nare kanten zijn in Engeland nog wat duidelijker zichtbaar dan in Nederland. Dat vormde juist de voedingsbodem voor de opkomst van de EDL. Daarbij doel ik niet alleen op de aanslagen in Londen van 2005 en de moord op de militair in Woolwich. Of het radicalisme van types als Choudary. Ik denk ook aan de funeste invloed van de ‘sharia councils’ (religieuze adviesraden). In Nederland maken helaas maar weinig mensen zich druk over de bezoekjes van de Middeleeuwse figuur Haitham al-Haddad aan islamistische studentenclubs; in Engeland trekken tientallen van dergelijke radicale predikers week in week uit langs de universiteiten — uitgebreid gedocumenteerd door extremismebestrijders als Student Rights. Tegenover ‘onze’ shariadriehoek in Den Haag, staan zwaar geïslamiseerde grote stadswijken in Londen, Bradford, Birmingham en Manchester.
Daarover maken niet alleen de schreeuwlelijkers van de EDL zich grote zorgen. Ook de mensen en organisaties die op een rustige wijze hiertegen optreden, en daarbij het rechts-extremisme niet uit het oog verliezen, worden als ‘islamofoob’ weggezet. Organisaties als de Quilliam Foundation, One Law For All en Student Rights laten zich hierdoor gelukkig niet afschrikken, en krijgen hopelijk meer gehoor zodra het inproductieve straatgedoe van de EDL afneemt.