CarelBrendel.nl

In mijn jeugd was de typische monarchist een gepensioneerde kolonel uit Blaricum, een oud-koloniale houwdegen, abonnee van de Telegraaf en Elsevier. Of een gereformeerde middenstander uit Veenendaal, lezer van Trouw en/of de Gereformeerde Gezinsbode. Republikeinen waren langharige linkse types, lid van de PSP of de CPN, provo’s, krakers en ander werkschuw tuig, revolutionaire vijanden van God, Nederland en Oranje, van alles wat heilig was in ons land.

De politieke vernieuwingsbeweging Nieuw-Links, die een socialistische bloeddoping wilde toedienen aan de PvdA, stond niet alleen voor erkenning van de DDR en een successiebelasting van bijna 100 procent. “Het is wenselijk dat Nederland een republiek wordt zodra de regering van koningin Juliana eindigt,” luidde punt 7 van hun programma Tien over Rood.

Linkse cabaretiers namen de monarchie onder vuur met als gevolg dat theaterbezoekers soms boos uit de zaal wegliepen. Spotten met Majesteit was een taboe in de meeste kringen, maar onze grappenmakers durfden heilige huisjes als religie en koningshuis wel degelijk aan te pakken. De toen nog echt verschilige VARA liep daarbij voorop met het befaamde tv-programma Zo Is Het Toevallig Ook Nog Eens Een Keer. Deze uitzendingen zorgden voor grootschalige volkswoede, die door de Telegraaf werd opgezweept. Programmamakers kregen bijvoorbeeld brieven met uitwerpselen thuisgestuurd. (Ja, dat soort dingen gebeurde ook al toen de social media nog niet bestonden).

Het huwelijk van Beatrix en Claus in 1966 werd begeleid met provotarische rookbommen. De inhuldiging van Beatrix in 1980 ontaardde in krakersrellen, waarover het links denkend deel der natie zich vrolijk maakte. De ‘linksistische, doorgedemocratiseerde redactie’ van de Volkskrant produceerde een ‘traumatisch krantje’ dat zich kenmerkte door ‘te weinig distantie, het omarmen van relschoppers, geen enkele eerbied voor het koningshuis’. (Deze termen komen uit een terugblik die de krant 25 jaar na de kroningsrellen publiceerde.)

Na 33 jaar Beatrix is het beeld van Oranje-klanten en republikeinen 180 graden gekanteld. De oude drie-eenheid God, Nederland en Oranje heeft afgedaan. In plaats daarvan kwam het Multiculti-Koningshuis, term gemunt door HP/De Tijd, en ook gebruikt als titel van een hoofdstuk in mijn boek Het Verraad van Links (2007). Daarin beschreef ik hoe de Oranjes onder leiding van Beatrix de voormalige tegenstanders van de monarchie wisten in te palmen door het benadrukken van vooral linksige thema’s als ontwikkelingssamenwerking, het verenigde Europa, en het multiculturalisme. Het resultaat was er naar: voormalige critici van het koningshuis werden bevangen door hermelijnkoorts. In een eerdere reportage voor het Algemeen Dagblad noemde ik als voorbeelden Harry Mulisch, Paul Rosenmöller, Andrée van Es, Ina Brouwer en Jan Blokker.

Nu Beatrix plaatsmaakt voor koning Willem-Alexander komen de virtuele rookbommen van de nieuwe provo’s van GeenStijl en Pownews. De dwarse geluiden op links zijn schaars. Republikeins gemor komt vooral van rechts, uit de hoek van de Wilderianen. Het ‘weldenkend deel der natie’ daarentegen is niet meer in staat om ook maar één kritisch geluid te laten klinken. AD-columnist Jerry Goossens hield het maandagavond langer vol achter de buis dan ik. Hij hoorde ‘niet één (!) tegenstem die de collectieve Oranje-adoratie durfde te nuanceren’. Goossens: “Zelfs Bram van Ojik, erfgenaam van radicaal-links in Nederland, boog namens zijn zieltogende splinterpartij devoot het hoofd voor Majesteit. Ja, Kim Jong-un moet met een zekere professionele jaloezie naar de dwepende onderdanen van het vorstendommetje aan de Noordzee hebben gekeken.”

De gepensioneerde kolonel en de gereformeerde middenstander van toen zijn voorbijgestreefd in hun liefde voor het koningshuis. De typische Oranjeklant van 2013 is Goed Volk, op zoek naar de Nuance, verstokt eurofiel, lezer van NRC Handelsblad, aanhanger van GroenLinks of D66. Dat heeft Beatrix toch maar bereikt in de afgelopen 33 jaar.