CarelBrendel.nl

Voetbalwedstrijden en politieke debatten gaan steeds meer op elkaar lijken. We hebben voorbeschouwingen, vooraf en na afloop interviews met de spelers, en we sluiten af met eindeloze nabeschouwingen. Trainersgelul. Maar dan niet over voetbal maar over politiek. Nog meer dan twee weken worden we er aan blootgesteld tot de echte wedstrijd op 12 september. In plaats van René van der Gijp, Johan Derksen en de Mulders krijgen we Dig Istha, Jack de Vries en Marco Pastors. Plus natuurlijk de hoogleraar leiderschap en de social media expert, die bijhoudt wat er op Twitter en Facebook gebeurt. De spreekwoordelijke Henk en Ingrid zitten daar niet, net zo min als Ahmed en Fatima. Zelfs onder de Jan-Jaaps en Annefleurs vormt het twittervolk een kleine minderheid. Toch krijgt dit politieke getwitter in de beeldvorming een eigen dynamiek, net zoals de opiniepeilingen van Maurice de Hond en andere bureaus.

RTL4 kondigde het evenement aan als ‘premiersdebat’. Die term was waarschijnlijk bedacht op een moment dat de vier betrokken partijen vrij dicht bij elkaar zaten in de peilingen. Inmiddels vormen Mark Rutte (VVD) en Emile Roemer (SP) de kopgroep, en zitten Diederik Samsom (PvdA) en Geert Wilders (PVV) op forse achterstand in de achtervolging. Los daarvan: zelfs al zou Wilders alsnog een succesvolle inhaalslag leveren, dan nog is na het mislukte Catshuisoverleg de kans nul komma nul dat hij een kabinet zal kunnen vormen. Voor vergelijkbare problemen komt een zegevierende Roemer te staan. Als het CDA of D66 niet met de SP willen meedoen, staat hij straks met lege handen, net als Joop den Uyl in 1977. Dan komt er een middencoalitie van ‘Kunduz-vriendjes’, aangevuld met de PvdA. In feite ging het premiersdebat dus tussen twee niet-premiers, een premier en een vice-premier.

RTL4 beperkte zich tot de vier onderwerpen Europa, de zorg, de bezuinigingen en leiderschap. Daardoor kwamen veel onderwerpen niet of nauwelijks aan de orde, bijvoorbeeld onderwijs, milieu en integratie. Met de vele reclameblokken werd toch al veel gevraagd van de spankracht van de kijker. Ik vraag me af hoeveel van de 1,7 miljoen kijkers het tot het einde hebben volgehouden.

De spelletjes van Frits Wester aan het slot waren onderhoudend maar ook irrelevant. Emile Roemer ging terecht niet in op een taalquiz. Ik kan me ook niet voorstellen dat zijn Engels veel slechter is dan de steenkool van onze premiers Ruud Lubbers en Wim Kok. Allicht is het beter dan het Engels van oorlogspremier Gerbrandy, die zich ooit op 10 Downing Street zou hebben voorgesteld met de onvergetelijke woorden ‘Goodbye Mr. Churchill’. Geert Wilders liet zich niet de moskee inlokken om de Nederlandse export te bevorderen. Als het alleen om het bedrijfsleven zou gaan, kunnen we beter direct werkgeversvoorman Bernard Wientjes tot alleenheerser van Nederland benoemen.

Geert Wilders startte venijnig met aanvallen op Brussel. Bij elke gelegenheid herhaalde hij dat hij niet wil betalen voor de Spanjaarden en Grieken. Zijn verbetenheid doet de PVV-leider geen goed. Toch kwam hij later, bijvoorbeeld in het debat over de zorg, beter op dreef. Voor de eigen en de potentiële aanhang heeft Wilders het best goed gedaan, vermoed ik. De mensen die hem nu al hebben afgeschreven, zouden wel eens bedrogen uit kunnen komen. Desondanks, voor mij eindigde Wilders als vierde.

Het voordeel van Emile Roemer is dat hij vriendelijk en ontspannen blijft, ook nu de SP het mikpunt is van partijen die hun weglopende kiezers willen terugwinnen. Het sociale gezicht van de SP is mij sympathiek, maar als het om de financiële onderbouwing gaat, vind ik Roemer niet overtuigend overkomen. Met name de zittende premier Rutte maakte het hem lastig op dit punt. Daarom Roemer op drie.

Mark Rutte is een handige debater. Hij had enkele oneliners paraat om Roemer en Samsom als geldverspillers weg te zetten. Sommige debattrucs vond ik wel erg glibberig. Hoe weet Rutte zo zeker dat hardwerkende anderhalf-verdieners 2.000 euro per jaar kwijt raken door de zorgplannen van Roemer? En hoeveel rubber zit er in zijn ruggengraat als hij straks zijn middencoalitie gaat vormen met een segment van de geldverspillers? Daarom eindigde Rutte gisteravond wat mij betreft op de tweede plaats.

Diederik Samsom speelde bij belangrijke onderwerpen geen mooi weer, en dat vond ik sympathiek. Hij kon zich in de luwte van het gehakketak over Catshuis, Kunduz en de aanvallen op Roemer en Rutte presenteren als de bedachtzame bruggenbouwer. Samsom was goed, maar beslist niet overweldigend. Het ‘eerlijk delen’ kwam bijna net zo vaak langs als de Grieken en Spanjaarden van Wilders. Met klein verschil roep ik Samsom tot persoonlijke winnaar uit, maar als kiezer blijf ik zweven tussen PvdA (op dit moment mijn lichte voorkeur) en VVD met nog een kleine kans op de SP.

De RTL-kijkers hebben Samsom eveneens tot winnaar uitgeroepen. Dat is dus zijn tweede debatoverwinning binnen een week. Toch zou ik de PvdA aanraden om de verwachtingen niet te hoog op te schroeven. De partij heeft een abonnement op redders die bij nader inzien geen redding brengen.