Eresaluut bij het vertrek van Gregorius Nekschot
Door Carel Brendel, 28 december 2011
In mei 2008 werd tekenaar Gregorius Nekschot van zijn bed gelicht. Ruim 3,5 jaar later stopt de cartoonist met zijn niet altijd smaakvolle, maar wel broodnodige satire. Hij zoekt noodgedwongen een andere bestemming. De interdepartementale werkgroep cartoonproblematiek kan opgelucht adem halen. Gregorius Nekschot verdient geen nekschot, en zeker geen schot in de rug van de mensen die hem ooit steunden. Daarom — bij wijze van eresaluut — herplaats ik het blog dat ik op 18 mei 2008 op mijn vorige website plaatste. Enkele links zijn inmiddels ‘dood’, er zit nu een ander kabinet en ook andere kwesties zijn achterhaald. Blijvend is mijn boosheid over de aanhouding van de tekenaar.
Alsjeblieft Wouter, blaas dit enge kabinet op
Tijdens de Koude Oorlog hoorde je vaak de uitspraak ‘Als hier ’s morgens vroeg wordt aangebeld, dan is het de melkboer en niet de geheime politie’. Er bestaan geen melkboeren meer die in de vroege ochtend aanbellen, maar toch kan het wel degelijk gebeuren dat er onverwacht bezoek voor de deur staat.
Dat overkwam afgelopen dinsdag de cartoonist die onder het pseudoniem Gregorius Nekschot door het bedreigde leven gaat. Op grond van een aanklacht uit 2005 stormden tien politiemannen zijn woning binnen. Ze namen na een huiszoeking zijn computer en mobiele telefoon mee. Nekschot wordt verdacht van het maken van tekeningen die discriminerend en kwetsend zouden zijn voor moslims en mensen met een gekleurde huidskleur.
De tekeningen staan op internet en zijn verzameld in twee boekjes. Met al het eventuele bewijsmateriaal keurig bijeen, begrijpt geen zinnig mens waarom de tekenaar na drie jaar onderzoek opeens moest worden opgepakt door tien agenten en anderhalve dag in de politiecel moest doorbrengen.
We hebben het hier dus over Nederland. Niet over de communistische heilsstaat Noord-Korea, de junta van Birma, het Wit-Rusland van Europa’s laatste dictator Aleksandr Loekasjenko, de islamitische prachtlanden als Syrië en Iran, of het Zimbabwe van de voormalige vrijheidstrijder Mugabe. Nee, het gaat over Nederland, waar de Amsterdamse officier van justitie mr. Paul Velleman zich kennelijk de bevoegdheid heeft toegeëigend om aan het hoofd van een soort religieuze politie de overtreders van de anti-discriminatie-sharia op te pakken.
Over smaak valt niet te twisten. Ik kan me voorstellen dat niet iedereen gecharmeerd is van de seksueel expliciete en keiharde, niet misselijke tekeningen van Gregorius Nekschot. Maar, zoals cabaretier Hans Teeuwen gisteravond zei bij Pauw & Witteman, niemand hoeft zijn bundels te kopen of zijn website te bezoeken. Op die website staan overigens niet alleen tekeningen, maar ook rake observaties over politici en mediafiguren. Nekschot is een uitgesproken criticus van de islam en van het multiculturalisme. Smaakvol of misselijk, zijn satire is broodnodig in een vrij land, ook al valt deze verkeerd bij de Raad van Hoeders van de Multiculturele Samenleving.
Gelukkig wekt de aanhouding van Gregorius Nekschot grote verontwaardiging. Hans Teeuwen ging gisteravond stevig te keer tegen de intimiderende aanhouding. Diverse weblogs zoals geenstijl.nl zijn direct in actie gekomen. Ook prof. Afshin Ellian laat geen spaan heel van het justitiële optreden. Het weblog Hoeiboei haalt heel passend een uitspraak van arabist Hans Jansen uit 2006 naar voren: “Als de misselijke grappen van Gregorius Nekschot niet meer kunnen in Nederland, zijn we niet duizend jaar teruggeworpen in de tijd, maar dan gaat het licht helemaal uit.” In de Tweede Kamer willen VVD, PVV, D66 en SP opheldering van minister Hirsch Ballin (CDA, Justitie), terwijl ook (of moet ik zeggen: zelfs) de PvdA ‘de kwestie in de gaten houdt’.
De intimiderende aanhouding van Gregorius Nekschot staat niet op zichzelf. Eerder bedreigde het Amsterdamse stadsdeel De Baarsjes weblog Hoeiboei, mede in verband met een verwijzing naar een tekening van Nekschot. Wie alle details over deze affaire, bijvoorbeeld over de rol van de discriminatiemeldpunten, wil weten, kan het nalezen op Hoeiboei en op deze site.
Een aangifte van Het Meldpunt Discriminatie Internet (MDI) is hoogst waarschijnlijk de aanleiding tot de arrestatie van Nekschot. De grote aanjager van alle klachten blijkt de tot de salafistische islam bekeerde jongerenimam Abdul Jabbar van de Ven. Hij kwam in het nieuws omdat hij blij was met de dood van Theo van Gogh en hoopte dat Geert Wilders als gevolg van een ziekte binnen twee jaar zou overlijden. Van de Ven gold bovendien als lichtend voorbeeld voor de terreurverdachte Jason Walters, die wegens het gooien van een handgranaat naar de Haagse politie tot vijftien jaar cel is veroordeeld. Om religieuze obscuranten als Van de Ven van dienst te zijn is mr. Velleman dus graag bereid om de Nederlandse rechtsstaat op te heffen.
Intimiderend is ook het politieke proces dat premier Balkenende is begonnen tegen het weekblad Opinio. De aanleiding mag bekend zijn: een fictieve ‘geheime toespraak’ van de premier, waarin hij de islam tot het echte probleem zou hebben verheven. Balkenende besloot een kort geding te voeren tegen het weekblad, maar verloor kansloos. Volgens de rechter was het immers overduidelijk dat het om een satirisch artikel ging. Desondanks begint de premier een bodemprocedure tegen Opinio, want in de binnenlanden van Soedan en Jemen zouden ze anders gaan denken dat hij echt kritiek heeft op de islam. De angst voor duistere religieuze krachten uit het buitenland bepaalt in dit geval het handelen van Balkenende.
De angst om arme moslims te kwetsen – of het nu door satire is of door gerechtvaardigde kritiek – bepaalt het denken van andere CDA’ers. Minister Donner wilde destijds het strafwetartikel 147 over godslastering aanscherpen, als antwoord op de moord op Theo van Gogh. Hij wekte zo de indruk dat de gekwetste gevoelens van moordenaar Mohammed Bouyeri voor hem sterker wogen dan het recht op satire van de vermoorde cineast.
Doekle Terpstra en zijn christenbroeders begonnen de beweging Benoemen en Bouwen, die zich vooral druk maakt over het kwetsen van godsdienstige gevoelens. Op de bagagedrager van de islam willen deze christenen ook hun geloof vrijwaren van spot en kritiek.
Donners opvolger op Justitie, Ernst Hirsch Ballin, wil – maar dat mocht nog niet uitlekken – het omstreden artikel over godslastering zelfs uitbreiden met de bepaling, dat men zich niet kwetsend of beledigend mag uitlaten over een godsdienst of levensovertuiging. Wilde de ijverige mr. Velleman met zijn actie tegen Gregorius Nekschot al vast een voorschot nemen op het nieuwe wetsartikel?
PvdA-leider Wouter Bos laat aan zijn omgeving weten dat hij niets wil weten van uitbreiding van artikel 147. Het artikel moet gewoon worden geschrapt, vindt hij. Maar blijft Bos net zo heldhaftig als de ChristenUnie en de CDA-ministers Donner en Hirsch Ballin, wellicht gesteund door de premier, met een kabinetscrisis gaan dreigen?
Alsjeblieft Wouter, houd voor één keer de rug recht en blaas in dat geval dit enge kabinet op. Van al die mooie dure plannen voor gratis schoolboeken en gratis kinderopvang komt toch niets terecht. En dieper dan de virtuele 19 zetels van nu kan de Partij van de Arbeid toch moeilijk meer zakken.